بررسی تطبیقی هرمنوتیک در هانس گئورگ گادامر و پل ریکور

چکیده: بحث خوانش، فهم و تفسیرِ صحیح آثار، از دیرباز دغدغه ی بشر اندیشمند بوده است. از این رو هرمنوتیک گرچه به گونه ی امروزین از قرن 17 و 18 به بعد، در تاریخ فلسفه پدیدار گشته است، و لیکن اندیشه های تأویلی، تاریخی به قدمتِ اندیشه ی بشر دارد؛ چرا که تلاش برای فهم هر پیام و نشانه ای می تواند تلاشی هرمنوتیکی قلمداد شود. اما اندیشه ی هرمنوتیکی معاصر به نحو چشم گیری، مدیون انقلاب فکری هایدگر و چرخش هرمنوتیکی او به سبب تغییر نگرش بنیادین در امر فهم و تفسیر و نیز، تربیت شاگردان و پیروان برجسته ای چون گادامر و ریکور است، که هر یک با مساعی خویش طرحی نو در آسمان اندیشه ی تأویلی معاصر در انداخته اند. در رساله ی حاضر، ضمن بررسی تحولات اندیشه های هرمنوتیکی، به بررسی تطبیقی آراء دو تن از نامداران هرمنوتیک پسا هایدگری پرداخته و نشان داده ایم که این دو ضمن اشتراک و توافق در پاره ای از اصول هرمنوتیک فلسفی هایدگر، در برخی وجوه راه خویش را پیموده اند و سَبک خاص خود را دارند. گادامر با قدر دانی و ستایش از هایدگر در بسط مبانی هرمنوتیک وی مصمم بوده و هرمنوتیک فلسفی را قوت بخشیده است. ریکور فیلسوفی است که بحق، آینه ی اندیشه های فلسفی قرن بیستم است. وی با شجاعت و نبوغی بی بدیل، آراء اصیل و نابی مطرح کرده، هرچند به نحوی متواضعانه در پی تأسیس مکتب تازه ای به نام خویش نبوده است. او با بذلِ توجه به اندیشه ی گادامر، در مقام رفع کاستی های هرمنوتیک وی برآمده است، و در مواردی با تألیف برخی از آراء او (گادامر) با نظریات رقیب، توفیقاتی حاصل نموده است. واژگان کلیدی: هرمنوتیک، هرمنوتیک فلسفی، هایدگر، گادامر، ریکور